सम्पादकीय____________________________

सम्पादकीय

नेपाली राष्ट्रियताका लागि छिमेकका दुवै देशको बक्रदृष्टि

राष्ट्रनिर्माता पृथ्वीनारायण शाहले नेपाललाई ‘‘दुई ढुंगा बीचको तरुल’ भन्ने उपमा दिनु भएको पाइन्छ । यसको सामान्य अर्थ खोज्दा पनि ढुंगाले कोमल तरुललाई जुनकुनै पनि बेला थिच्न मिच्न सक्छ भन्ने हुन्छ । जुन नेपालीको नियति बन्दै आएको छ ।

भारतले दार्चुला जिल्लाको लिपुलेक क्षेत्रमा चीनको तिब्बतसँग जोड्ने एकतर्फी सडकमार्ग खोलेर उदघाटन गरेपछि मात्र थाहा हुन्छ भलै त्यस कार्यको नेपालमा त्यसको चौतर्फी विरोध भएको किन नहोस् । भारतसँग नेपालको धेरै ठाउँमा खुल्ला सिमाना छ र विवाद तथा भारतले मिच्ने काम पनि बढी नै हुँदै आएको छ । तर चीन सरकार नेपालप्रति सकारात्मक छ त ? त्यो पनि होइन । हिजो विपी कोइराला प्रधानमन्त्री हुँदा चीनले हेपेर सगरमाथामा सीमा मिचेको तथ्य हिजोआज पनि सप्रसड्ड परिचर्चा हुने गर्दछ ।

त्यो बेलामा मात्र हैन यतिबेला पनि चीनको एक सञ्चारमाध्यमले सर्वोच्च शिखर सगरमाथालाई चीनमा पर्ने दावी गरेर समाचार प्रकाशन गरेको  छ । चीनको ‘चाइना ग्लोबल टेलिभिजन नेटवर्क (सीजीटीएन) ले ट्वीटरमा सगरमाथा चीनमा पर्ने उल्लेख गरेर गत सातामात्र समाचार प्रकाशन गरेको हो ।

यतिबेला चीनले नेपाललाई जानकारीसम्म नगराई सगरमाथाको उचाई नाप्ने कार्य थालेको बताइन्छ । चिनियाँ समाचार एजेन्सी सिन्ह्वाका अनुसार उत्तरी मोहडाबाट चीनले सगरमाथाको उचाइ नाप्न शुरु गरेको छ । त्यसका लागि गत बैशाख २४ गते चिनियाँ सर्भेयर र आरोहीको टोली आधार शिविर पुगेको हो । सगरमाथाको उत्तरी मोहडा मात्र चीनतर्फ पर्छ । तर चिनियाँ सर्वेक्षणकर्ताले सन् १९४९ यता पाँच पटक सगरमाथाको उचाइबारे अध्ययन गरिसकेको बताइन्छ ।

नेपाल सरकारले गत वर्षदेखि नै एउटा बृहत प्रोजेक्ट बनाएर सगरमाथाको उचाइ नाप्ने कार्य अघि बढाइरहेको छ । यस्तो अवस्थामा चीन सरकारले नेपाललाई सूचनासम्म नदिई सगरमाथाको उचाइ नाप्न टोली नै बनाई सगरमाथाको चुचुरोतिर पठाउनुले ठूलो सन्देह पैदा गराएको छ ।

यस घटनाले नेपाली राष्ट्रियतामा भारतबाट मात्र हैन चीनबाट पनि उत्तिकै खतरा रहेको देखिन्छ । यी घट्नाक्रममले लिपुलेक क्षेत्रमात्र होइन सगरमाथा पनि नेपालले गुमाउनु पर्ने हो कि ? भन्ने आशंका उत्पन्न भएको छ । सीजीटीएनको आधिकारिक ट्वीटर ह्याण्डलमा समेत ‘सगरमाथालाई चीनको तिब्बत स्वायत्त क्षेत्रमा पर्ने विश्वको सर्वोच्च शिखर’ भन्ने उल्लेख गरिएको छ । यो समाचार तथा घट्नाले नेपाली राष्ट्रियताप्रति चीनको नियतमाथि प्रश्न पनि उठेको छ । दक्षिणतर्फको छिमेकी मुलुक भारतको हेपाहा प्रबृत्तिको नेपालीहरू शिकार भई आक्रान्त भइरहेको अवस्थामा उत्तरको छिमेकी मुलुक चीनले पनि उस्तै हेपाहा प्रबृत्ति देखाउ पक्कै पनि शोभनीय र सैह्य विषय होइन न त हुन नै सक्दछ ।

यसको मूल कारण भनेको नेपाली सत्ता राष्ट्रियताको मुद्दामा मुकदर्शक बन्ने गर्नु हो । यी दुवै मुद्दालाई आवश्यक परेमा अन्तराष्ट्रियकरण गर्न समेत सरकार पछि पर्नु हुँदैन  ।

२०७७ जेठ १ गते, वर्ष २८ अङ्क ३१ बाट